Vattenfall werkt met ontwerpers aan circulariteit van windparken in What if Lab

Vattenfall sloeg de handen ineen met What if Lab om circulariteit in windenergie te bevorderen. Tijdens Dutch Design Week 2023 gaf Vattenfall het startsein voor het What if Lab: Upcycled Turbines. In de maanden die daarop volgden hebben de vier geselecteerde ontwerpstudio’s samen met Vattenfall gewerkt aan het stimuleren van circulariteit in het ontmantelen van windturbines die zich aan het einde van hun technische levensduur bevinden. Lees hieronder de aanleiding van het lab en de concepten.

De materialen die gebruikt zijn voor hernieuwbare energie leveren aan het einde van hun levensduur een voorraad op die hergebruikt kan worden. Maar hoe kun je dit scala aan onderdelen van een windturbine op een efficiënte en effectieve manier hergebruiken? Alle creatieve en innovatieve koppen zijn nodig voor de belangrijke transities in energie en grondstoffen waar onze samenleving voor staat.

De ontwerpstudio’s namen de afgelopen maanden een duik in de wereld van windturbines. Ze analyseerden de eigenschappen van de verschillende componenten en konden sparren met thought leaders, experts uit de industrie, onderzoekers en andere ontwerpers.

Aan het einde van de laatste fase van het lab, de ontwerpfase, hebben de vier deelnemende ontwerpstudio’s hun concepten gepresenteerd aan Vattenfall en andere stakeholders in het veld. Het waren uiteenlopende concepten, van concrete toepassingen tot toekomstvisies voor de energiesector. Benieuwd wat cepezed, Superuse Studios, Studio Carbon en Interactivist hebben ontworpen? Lees dan verder.

Met dit What if Lab wilden we het aanpakken van problemen anders benaderen, anders dan de gebruikelijke manier van werken van onze technische medewerkers. Het gaf me inspiratie op manieren die ik niet had kunnen voorzien.

Drijvende platforms van cepezed

De meeste materialen van windturbines kunnen worden gerecycled, maar de bladen (wieken) vormen een uitdaging omdat ze qua materiaal en vorm sterk geoptimaliseerd zijn.

Bladen zijn ontworpen om robuust, sterk en groot te zijn. Het voorstel van cepezed is om de bladen zo intact mogelijk te gebruiken en ze zo een tweede leven te geven. Dit doet cepezed door het geoptimaliseerde gewicht en de holle vorm te gebruiken als drijflichamen. Vanuit dit perspectief kunnen ze drijvende platforms ontwerpen die tal van functies kunnen vervullen. Deze nieuwe drijvende gebieden kunnen een antwoord bieden op verschillende problemen in de wereld, bijvoorbeeld het tekort aan huizen en de stijgende zeespiegel.

Nestle van Superuse Studios/Blade–made

Superuse Studios introduceert Nestle. Nestle is de transformatie van een Vestas V80 Nacelle in een Tiny House van ±35m2 dat volledig aan de Nederlandse bouwregelgeving voldoet. Door deze herbestemming aan te tonen, kan Superuse Studios het mogelijk maken om alle 10.000+ Nacelles van dit type een nuttig tweede leven te geven. Voor het interieur heeft Superuse Studios verschillende basisconfiguraties ontworpen. Daarmee is Nestle in te zetten als vrijstaand kantoor, expositieruimte, optopping van een woning of als vakantieverblijf langs het strand, in het bos of op een vakantiepark. Het liefst zo dicht mogelijk in de buurt van de oude windturbine.

Een van de mooie dingen van het What If Lab was dat we met vier verschillende ontwerpers, met elk een eigen invalshoek, vanuit dezelfde startvraag onze gang konden gaan. Hierdoor ontstaat een sfeer van samenwerking in plaats van competitie, waarbij open en inhoudelijk op elkaars werk gereageerd kan worden.

Turbine Times van Interactivist

Wat als windturbines ons konden vertellen over de cycli van hun leven? Wat als ze meer zouden zijn dan een bron van groene energie, en met ons zouden communiceren om verhalen te delen via de ritmes van de natuur.

Samen met Vattenfall wilde Interactivist deze mijlpalen van de energietransitie bevorderen als een betekenisvolle aanwezigheid in ons leven en ze inbedden in ons culturele en emotionele landschap. The Turbine Times vertelt over de cycli van hun leven via de taal van dataschilderijen, waardoor ze levende, ademende entiteiten worden die met ons communiceren, resoneren en zich met ons verbinden. Binnen de synergie tussen duurzaamheid en maatschappij gaat ontmanteling net zo goed over het behouden van economische waarde als over het behouden van emotionele waarde.

Vision 2050 door Studio Carbon

Studio Carbon onderzocht vragen over de ontmanteling van turbines en de bredere implicaties daarvan in het energie-ecosysteem. Dit onderzoek leidde hen tot een cruciaal inzicht: door het einde van een turbine te begrijpen, moeten we de hele energiesector opnieuw beschouwen. Hun oplossing bestond uit drie hoofdcomponenten:

Systeemkaart: Studio Carbon bracht de energiesector nauwgezet in kaart, waarbij ze unieke kansen voor circulaire innovatie aanwezen.
Visie 2050: Een ervaringsgerichte, haalbare en holistische visie voor 2050. Hierin hebben ze de transformatie van stand-alone windparken in “Wind Forests” voor ogen, die dienen als beschermers van de samenleving en de ecologie.
Backcasting Toolkit: Door een baanbrekende toolkit te introduceren, stelden ze belanghebbenden van Vattenfall in staat om samen stapsgewijze doelen te ontwikkelen om de visie voor 2050 te realiseren.

En nu?

Inmiddels zit het What if Lab erop, maar dat is niet het einde! Er wordt nu gekeken naar mogelijke doorontwikkeling van de concepten. “Ik zou graag op zijn minst twee fysieke pilots zien; een tiny house gemaakt van een nacelle, met verschillende functies (misschien ook voor een goed doel) en om de systematische aanpak tot leven te zien komen in backcastingworkshops,” vertelt Thomas Hjort. Ook wordt er nu onderzocht hoe de geleerde lessen van dit What if Lab geïmplementeerd kunnen worden binnen Vattenfall. Zo is Hjort aan het lobbyen om data over onderdelen en materialen toegankelijker te maken.

Een ding weten we zeker: tijdens Dutch Design Week 2024 krijgen de concepten een fysieke vorm.